‘’Πετούσα ανάμεσα στα αστέρια! Τέτοια ησυχία δεν μπορεί να τη φανταστεί κανείς στη γη . Μια ησυχία τόσο βαθιά και απόλυτη , που μπορεί κανείς να ακούσει τους ήχους του σώματός του ,τους χτύπους της καρδιάς και τους παλμούς των αρτηριών , ακόμη και τους ήχους των μυών που συσπώνται΄΄”.
Η σπάνια, σχεδόν απόκοσμη , νυχτερινή ησυχία στο Άγιον Όρος σε συναρπάζει, προσεγγίζοντας την περιγραφή του Λεόνοφ.
Ο κοσμοναύτης Αλεξέι Λεόνοφ έμεινε στην ιστορία όταν, στις 18 Μαρτίου του 1965, έγινε ο πρώτος άνθρωπος που έκανε διαστημικό περίπατο εκτός σκάφους .
Ο επισκέπτης εντυπωσιάζεται ακόμα περισσότερο στην ησυχία αυτή ακούγοντας τον ιδιότυπο χτύπου του ταλάντου να χτυπά . Ολόκληρο το είναι του δονείται αξέχαστα , ο ήχος τον διαπερνά σύγκορμα.
Ένας γλυκός φόβος τον διατρέχει σαν τον δειλινόν κρότον των πρωτοπλάστων , σαν το δειλινόν κρότον στο τροπάριο της Κασσιανής, σαν ‘’ Αρχή σοφίας φόβος Κυρίου’’, σαν αρχή για μετάνοια, εντυπώνεται .
Η εκκλησία , όπως και η ίδια η λέξη μαρτυρά , καλεί!
Μέσα στη βαθιά σιωπή το τάλαντο δονεί όπως χτυπά η καρδιά στην νοερά προσευχή, οι αρτηρίες πάλλονται , οι μύες συσπώνται μεταξύ ουρανού και γης.
Το τάλαντο – το τάλαντο – το τάλα-τάλα -τάλαντο σε αυτό το ρυθμό χτυπά …
Το τάλαντο είναι το πιο χαρακτηριστικό «μουσικό όργανο» που συνδέεται με τις ακολουθίες των μοναχών . Είναι ένα μακρόστενο ξύλο, συνήθως από σφενδάμι, με μία λαβή στην μέση, ώστε να μπορεί κάποιος να το ισορροπήσει για να μπορεί με ένα ξύλινο σφυρί, με ρυθμικούς χτύπους, να δημιουργήσει την μουσική ταλάντωση.
Συνήθως, στις τέσσερις το πρωί το καλοκαίρι, και στις δύο η ώρα τον χειμώνα, σημαίνει το τάλαντο ένας μοναχός, ο «εκκλησιαστικός», ρυθμικά, γύρω από την κεντρική εκκλησία της μονής, το «καθολικό», και καλεί! Σε σύναξη για το ξεκίνημα της ακολουθίας του μεσονυκτικού.
Η μουσική πρόσκληση για την έναρξη της ακολουθίας χωρίζεται σε τρεις στάσεις, κάνοντας δύο παύσεις· στην πρώτη ο μοναχός λέει τον 50ό ψαλμό της Μετανοίας ενώ στην δεύτερη παύση απαγγέλλει από μέσα του το «Πιστεύω».
Το τάλαντο ξανακτυπά δεύτερη φορά μετά το τέλος του όρθρου και πριν από την αρχή της θείας λειτουργίας, και για τρίτη φορά το απόγευμα για το ξεκίνημα της εννάτης ώρας και του εσπερινού.
Η εικόνα αυτή βρίσκει τις απαρχές της στο βιβλίο της Γενέσεως, εκεί όπου ο Νώε, όταν ολοκλήρωσε την κατασκευή της κιβωτού πήρε ένα ξύλο και άρχισε να το κτυπά ρυθμικά γύρω από την κιβωτό, προσκαλώντας τα διάφορα είδη των ζώων για να σωθούν από τον κατακλυσμό. Και τώρα, ο μοναχός, ως τύπος του Νώε, προσκαλεί όχι τα άλογα αλλά τα λογικά όντα στην νέα κιβωτό που είναι η εκκλησία του Χριστού.
Το τάλαντο νωρίς συνδέθηκε με τις ακολουθίες των μοναχών, και μάλιστα των κοινοβίων της Παλαιστίνης και της Αιγύπτου, όπως φαίνεται και στην γνωστή εικονογράφηση της Κοιμήσεως του Αγίου Εφραίμ του Σύρου, όπου παρουσιάζονται οι διάφοροι τύποι της μοναχικής ασκήσεως, και στο κέντρο, ο κοινοβιάτης μοναχός προσκαλεί κρούοντας το τάλαντο.
Ο Κόπανος είναι το άλλο ξύλινο κρουστό. Έχει την μορφή του ταλάντου. Είναι μεγαλύτερο, πιο παχύ και πιο πλατύ ξύλο σε σταθερή βάση. Κρούεται με ξύλινο σφυρί ρυθμικά. Ο ήχος του είναι πιο βαρύς και επίσημος. Σημαίνει πριν από τις δύο κύριες ακολουθίες, και συγκεκριμένα στο τέλος του Μεσονυκτικού πριν από τον Όρθρο και στην εννάτη ώρα πριν από τον Εσπερινό.
Το τάλαντο ήταν μονάδα βάρους και μονάδα συναλλαγής στην αρχαιότητα, μεγάλης αξίας, αφού ζύγιζε26 ως 37 κιλά και το βάρος του υπολογιζόταν σε χρυσό ή σε άργυρο.
Στην καινή διαθήκη απέκτησε την έννοια του θείου δώρου, που καλείται ο άνθρωπος να το επαυξήσει, όπως και στην γνωστή παραβολή των ταλάντων.
Το τάλαντο ετυμολογείται από το επίθετο τάλας, τάλαινα, τάλαν, που δηλώνει τον δυστυχή, αυτόν που υποφέρει και μέσω των λατινικών και ιταλικών έγινε ταλέντο ξαναγυρίζοντας ως αντιδάνειο.
Παράγωγο επίσης, είναι το ταλαντεύω, ζυγίζω, που γίνεται και ταλάντωση, ένα ολόκληρο κύμα, μια περιοδική κίνηση ενός σώματος η οποία γίνεται παλινδρομικά γύρω από μία θέση που ονομάζεται θέση ισορροπίας .
Το τάλαντο, ο κόπανος, όλα αυτά τα ηχητικά σήματα, με τον τύπο των μουσικών φρυκτωριών,είναι ένα είδος κωδικοποιημένης επικοινωνίας που χρησιμοποιούσαν οι παλαιοί κυρίως για αμυντικούς σκοπούς, αποτελούν ιδιότυπα μουσικά όργανα που έχουν την θέση τους σε ένα αυστηρά καθορισμένο τυπικό, το οποίο, στο πέρασμα των αιώνων διατηρείται ευλαβικά αναλλοίωτο.
Τίποτα δεν είναι τυχαίο.
Πολλά πράγματα,μπορεί να δημιουργήσουν ερωτήματα και να κεντρίσουν την περιέργεια στον αρχάριο επισκέπτη του Αγίου Όρους και την αίσθηση ότι πίσω από τα φαινόμενα βρίσκεται μια βαθύτερη αιτία, μία βαθύτερη λογική εξήγηση.
Όμως , ο ανεξίτηλος κρουστός , ξύλινος ήχος του ταλάντου που μόνο ‘’ ξύλινος΄΄” δεν είναι συνεχίζει να γεννά , να παράγει κύματα σκέψεων , αναμνήσεων , νοημάτων και στα ειρηνικά βάθη της ψυχής να κρούει και να κρούει την θύρα …